Με την πάροδο του χρόνου και την αλλαγή των προτεραιοτήτων της κοινωνίας, η έννοια της υγιεινής διατροφής εμπεριέχει πλέον και την ανάγκη για βιωσιμότητα. Η βιώσιμη διατροφή αποτελεί έναν βασικό πυλώνα των διεθνών στρατηγικών για την υγεία και το περιβάλλον, ενσωματώνοντας διατροφικά πρότυπα και τακτικές που είναι όχι μόνο υγιεινά, αλλά και κοινωνικά αποδεκτά, πολιτισμικά συμβατά και οικονομικά προσιτά.

Τι περιλαμβάνει η έννοια της βιώσιμης διατροφής;

Η βιώσιμη διατροφή αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση της διατροφής. Λαμβάνει υπόψη τις διεθνείς συστάσεις διατροφής, τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο και κόστος της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων, αλλά και την ικανότητα να προσαρμόζεται ανάλογα τις κοινωνικές, πολιτισμικές και οικονομικές συνθήκες κάθε κράτους. Αποτελεί μέρος των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) των Ηνωμένων Εθνών, και συνδέεται με την εξάλειψη της φτώχειας, τη μηδενική πείνα, την προώθηση της υγείας και της ισότητας, και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της διατροφής.

Πως συνδέονται η υγιεινή διατροφή και η βιώσιμη διατροφή;

Σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ και του Global Burden of Disease (GBD), μια υγιεινή και ταυτόχρονα βιώσιμη διατροφή περιλαμβάνει:

• Αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών και δημητριακών ολικής άλεσης.
• Περιορισμό των ελεύθερων σακχάρων, των κορεσμένων και trans λιπαρών οξέων.
• Αντικατάσταση κορεσμένων από ακόρεστα λιπαρά οξέα.
• Μείωση της κατανάλωσης αλατιού και επεξεργασμένων τροφίμων.

Μια υγιεινή διατροφή με χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων, κυρίως φυτικά προϊόντα, φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως και όσπρια, τοπικά ή/και σπιτικά παραγόμενα τρόφιμα. Τρόφιμα ολικής άλεσης, με λίγα συστατικά και ελάχιστη επεξεργασία φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στη βιωσιμότητα της διατροφής.

Ένα εξαιρετικό παράδειγμα παραδοσιακού, θρεπτικού και βιώσιμου τροφίμου είναι το παξιμάδι. Πρόκειται για ένα προϊόν που χαρακτηρίζεται από μακρά διάρκεια ζωής, ελάχιστη ανάγκη για συντήρηση και υψηλή ανθεκτικότητα, στοιχεία που μειώνουν σημαντικά τη σπατάλη τροφίμων (food waste). Σε αντίθεση με άλλα τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες, όπως το φρέσκο ψωμί ή οι φρυγανιές, το παξιμάδι μπορεί να διατηρηθεί αναλλοίωτο για μεγάλα χρονικά διαστήματα, χωρίς ψύξη ή προσθήκη συντηρητικών ακόμα και μετά το άνοιγμα της συσκευασίας.

Στην περίπτωση δε που παρασκευάζονται από αλεύρι ολικής άλεσης, όπως τα παξιμάδια “το Μάννα” Τσατσαρωνάκη, αποτελούν πηγή σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών και μικροθρεπτικών συστατικών, με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και ευεργετική επίδραση στον έλεγχο της απορρόφησης γλυκόζης, το μεταβολισμό και την κυκλοφορία των λιπιδίων καθώς και στο αίσθημα κορεσμού. Η παρασκευή τους με ελάχιστα και απλά υλικά συμβάλλει τόσο στη διατροφική τους αξία όσο και στον περιορισμό της ενεργειακής επιβάρυνσης κατά την επεξεργασία.

Η υιοθέτηση κατανάλωσης παραδοσιακών προϊόντων, όπως το παξιμάδι, στη σύγχρονη διατροφή αποτελεί μια συνήθεια που δρα ευεργετικά τόσο για την υγεία μας όσο και για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Πρότυπα υγιεινής διατροφής, όπως η Μεσογειακή, φαίνεται να σέβονται σε σημαντικό βαθμό το περιβάλλον και την οικονομία, ιδίως εφόσον γίνεται χρήση τοπικών και εποχικών προϊόντων, ελάχιστα επεξεργασμένων σε ελεγχόμενη παραγωγή, όπως τα προϊόντα “το Μάννα” Τσατσαρωνάκη.

Μάνος Δημητρούλης,

Αντελίνα Έλενα Αρόν

Κλινικοί Διαιτολόγοι-Διατροφολόγοι